Uzun yıllardır Rusların işgali altında olan Çerkeslerin direnci 1864 yılına gelindiğinde kırılmıştır ve insanlık tarihinin en büyük soykırımlarından biri olan Çerkes Soykırımı gerçekleşmiştir. Yaklaşık 1,5 milyon kişi bu soykırımdan etkilenmiştir. Ruslar, Çerkesleri gemilerin alabileceğinden fazla insan yükleyerek Karadeniz’in serin sularına göndermiştir ve gemidekilerdeki insanların bir kısmı açlık ve hastalıktan bir diğer kısmı ise boğularak hayatlarını kaybetmiştir. Geride kalanlar ise Hristiyanlığa zorlanmış, aç bırakılmış ve türlü işkencelere maruz kalmış ya da kasıtlı olarak katledilmiştir. Rusya himayesi altında yaşamayı kabul eden azınlıklar ise yaşanan olaylardan hiç etkilenmemiştir. Hayatta kalmayı başarabilen ve sürgün edilen Çerkesler ise Osmanlı Devleti’ne yerleştirilmiştir. Osmanlı Devleti’ne sığınan Çerkeslere devlet tarafından yaşamaları için belirli bir bölge verilmiştir.Fakat Çerkeslerin bir kısmı kendilerine yaşamaları için verilen yerden göç etmiş ve günümüz Sinop’unun Ayancık ilçesine bağlı Çerkes köyleri olan Ömerdüz, Tavaca, Armutluyazı ve Büyükdüz köylerinin bulunduğu bölgeye yerleşmişlerdir. Bugüne gelindiğinde ise hala Çerkeslerin yaşadığı ve Çerkes kültürünün olduğu nadir yerlerden olan Büyükdüz Köyü’nde sürgün edilen Çerkeslerin ilk mezarlığı bulunmaktadır. Aynızamanda Osmanlı İmparatorluğu’nun 34. padişahı olan Sultan II. Abdülhamit’in koruma subaylarından biri olan Faug ailesine mensup Ali Rıza Bey’in mezarı da bu tarihi mezarlığın yanında
bulunmaktadır. Ayrıca köyün girişindeki eski köy okulu da Çerkes eleneklerinin yaşatılması amacıyla müzeye dönüştürülmüştür.
Hazırlayan: Berensu Akın